PRODUÇÕES LITERÁRIAS DEDICADAS À FORMAÇÃO

DE REVOLUCIONÁRIOS MARXISTAS QUE ATUAM NO DOMÍNIO DO DIREITO, DO ESTADO E DA JUSTIÇA DE CLASSE

 

RENOMADÍSSIMOS OPORTUNISTAS E REFORMISTAS,

PSEUDO-MARXISTAS E REVISIONISTAS DO SOCIALISMO CIENTÍFICO

NO INTERIOR OU NAS PROXIMIDADES DAS FILEIRAS DO MOVIMENTO PROLETÁRIO REVOLUCIONÁRIO

 

Martinho Lutero, um dos Mentores do Socialismo Alemão

 

 

 

JEAN JAURÈS[1]

 

Concepção e Organização  Portau Schmidt von Köln

Compilação e Tradução Emil Asturig von München

Julho de 2008

Para Palestras e Cursos sobre o Tema em Destaque

Contatar emilvonmuenchen@web.de

Voltar ao Índice Geral

http://www.scientific-socialism.de/ORPRCapa.htm

 

 

 

A doctore Martino Luthero incipimus: non philo­sophus ille, sed theologus. Sed in Germania non, tanquam apud nos, philosophia a theologia dividitur. Nec christianam fldem repudiant philosophi, sed interpretantur et sibi accommodant.  Theologi rursus vere philosophantur, cum, a Luthero, libertatem interpretandi et commentandi quasi fundamentum fidei et prope fidem ipsam posuerint.

Item a Luthero praesens Germania incepit.

Nascente sexto decimo saeculo, sanctum imperium germanicum prope nonnisi nomen erat et umbra; in principatus innumeros et discordes, tanquam in pulverem violentum, dividebatur; nulla fere communis mens; Lutherus contra, cum certamen adversus «indulgentias» suscipit, totam Germanium, oppressam et devoratam, avarae opponit Italiae, et, ut ipse loquitur, « communem Germaniam » resuscitat. Non equidem post reformationem Germania poiitica unitate cohaeret; sed contra, per duo saecula, in fragmenta et particulas dissecatur ac disturbatur.

Sed, per Lutherum, communis sub ista politica divisione manet fldes et communis intellectus.  Lutherum itaque Germani verum patrem novae Germanice appellare possunt.

Et nobis cum jam socialismum in Lutheri doctrina et scriptis inclusum reperimus, jus est dicendi socialismum germanicum in prima tanquam et profunda Germaniae radice misceri et adhaerere.

Non profecto Lutherus civilem statum reformare studebat, sed et mentis et conscientiae et fldei.

Illi sat erat si homines Christum, per tot saecula obscuratum et « in fumo humani erroris » involutum clare rursus perspicerent et pie adorarent. Cum « pagani » in arma ruerunt et vastationes et incendia, vehementer eos Lutherus aggressus est et reprobavit. Imo conteridebat illos, quia terrestria curabant, non coeleslia, jam non christianos esse. Quicurnque sit status civilis et terrestris ordo, qui vult Christum sequi polest.  Stella est Evangelium ve­rum, quae per coelum totum vagatur, undique et omnibus visibilis, illis etiam qui in imo servitutis et aerumnae profundo jacent.

Sed quamvis Lutherus non ad terrestria et civilis ordinis reformationem spectaret, tarnen ipsa doctrina, vel inscius imo vel invitus, praesentem Germaniae ordinem subvertebat; terra in coelo est, et tanquam coelo mixta. Qui renovat coelum, et terram renovat.

Lutherus itaque cum aequalitatem Christianam tantum assequeretur, civili quoque aequalitati viam parabat et muniebat.

Primum, tot servis et pauperibus potentium arrogantia et avaritia obrutis Ecclesiae romanae casus, quae potentes et arrogantes sustentabat, ipsorum principum et tyrannorum claclem et ruinam praenuntiabat et quasi promittebat. Te, pauper homo, te, misera plebs, premunt et comites et duces et principes.

Sed quid in terra potentius et avarius quam ipse papa?

Papa autem a Luthero, id est a monacho inermi, debellatur, non jam Christi est figurae, sed Antichristus; tola fere Germania eum detestatur, et jugum romanum rumpit; et una cum papa, cum pontifice diaboli, omnes papae ministry ridicule dejiciuntur; evanescunt cardinales prima veritatis luce tanquam purpureae larvae, quae in nocte diabolica splendebant; et tremuli latent archiepiscopi et episcopi, et monasteria vacua sunt, tanquam deserta theatra, cum finita est comoedia.

Surge, igitur, pau­per homo et spera: nam Ecclesia romana quasi omnis tyrannidis exemplum erat et omni tyrannidi adminiculum: quo nunc sublapso totum corruet et violentiae et iniquitatis et aerumnae aedificium.  Hoc Lutherus, non dicens, dicebat; et in verbis ejus fidem tantum et Christum sonantibus haec misera plebecula audiebat quasi intimum verbum.

Quid, quod Lutherus perfectam et absolutarn omnium christianorum aequalitatem affirmabat?

Non jam laici submissi, et sacerdotes superbi, sibi quasdam cum Deo peculiares amicitias arrogantes: quicumque christianus, id est in Christo baptizatus est, plenum jus habet divina verba legendi et com-

mentandi et praedicandi.  Omnis christianus sacerdos est.

Cum recenti tempore suffragium universale in Gallia declaratiim est, multi sunt qui istam politicam aequalitatem temerariam nimis et quasi portentosam aestimaverunt.

Quam multo Lutherus audacior, qui sacerdotium universale declarabat!

Et nunc quoque, si omnes homines in imo cordis, et ut ait Hamlet, in corde cordis inter omnes humanas mentes et conscientias divinam esse aequalitatem sentiebant, non tolerarent amplius, vel una die, plerasque humanarum mentium sub aerumnae pondere obrui, et procul lumine veritatis ac gaudio fraternitatis, languere.

Plerique homines verbo homines, re jumenta sunt: quis autem jumentis conferre vellet sacerdotium? Item Luthero sacramenta non valebant nisi perfecta aequalitate christianorum et communione.

Missa privata, in qua solus sacerdos pro se sacrifium offert, impietas est et usurpation. Vera missa et divina non sacrificium est sed communio.

Quae est ista superbia qua sibi tantum sacerdotes Deum vindicant? Cur panem et vinum sibi, panem tantum laicis praebent? Cur sibi totum Deum, aliis dimidium Dei tribuunt?

In omnibus missis quas sacerdotes celebraverunt, panis divines erat quia cum christianis praesentibus dividebatur, vinum contra et re et specie vinum erat quia sacerdoti superbo reservabatur.

Hic tantum Deus est ubi et aequalitas christiana et fraternitas… Mirum profecto aequalitatis etiam civilis fontem!

Sed ut theologiam relinquamus et ad philosophiam meram proprius accedamus, quid de libero arbitrio, quid de natura censuit Lutherus? Nam a definitione liberi arbitrii et naturae socialismus pendet.

Nam primum, quod ad liberum arbitrium attinet, si homo per se plane et absolute liber est et bono perficiendo idoneus, quid refert adjuvare illum et ita ordinem rerum et civilem statum corrigere ut in homine semper veri lumen illucescat et boni justique amor conflrmetur?

Si quisque homo a se tantum pendet et per se tantum valet, non de universo rerum et vitae humanae ordine curandum est.

Si contra homo tan­tum liber est quantum et veritas illum illuminat et justitia informat, qui et veritatem et justitiam rebus humanis miscet ille cuique homini suam intimam libertatem confirmat et auget.

Et si ita liberum arbi­trium definis ut a veritate et aequitate pendeat, socia-lismo non repugnas.

Lutherus autem liberum arbitrium esse negabat; sed verbis utens, more suo, quasi violentis servum esse hominis arbitrium contendebat, servum Dei.

Quid infirmius, quid imbecillius homine quem peccatum originale corrupit et fregit? Si homo sui esset, non esset Dei.  Non cum Deo dividitur Imperium. Aut Deus est in homine nullus, aut nullus est ante Deum homo. Nec sua virtute polest homo, cum in bono est, bonum evadere, cum in malo est, malum evadere.

Voluntas humana tanquam jumentum in medio posita est, et ut Diabolus insedit in eam aut Deus, vehit Deum aut Diabolum, nec ipsa assumere Deum aut Diabolum potest, nec excutere.

Non facultatem habet mutationis, seu in melius, seu in pejus. Arbi­trium servum est; non tarnen ipsa anima serva est, cum ea ejus est natura ut sese ipsa non regat.

Non igitur patitur violentiam, patitur naturam suam. Quid illi qui homini liberum arbitrium tribuunt? An perfectum et absolutum?

Deum negant et ab homine secludunt. Si contra hominis arbitrium ita liberum esse definiunt ut opus sit etiam, ad bonum faciendum, gratia adjuvante et Dei auxilio, quid faciunt quam falsa libertate rniserum hominem irridere?  Tu, pauper, dives es … si tantum Deo placet. Tu, serve, catenis obrute, rex es … si tantum Deo placet!

0 pauperem divitiam ! 0 captivam libertatem ! 0 Servum imperium! Nonne meliüs est servitulem nostram a Deo confiteri ut per eam, fidentes Christo, liberi fiamus!

Dicesne et promissa Dei inania esse et inanes rninas si homo non liber est?  Sed in cursibus olympicis corona promiltebatur omnibus, non omnes tamen ii erant qui tollerent.

Non idcirco, quod Deus quaedam imperat, homo is est qui ea, sola sua virtute, impleat. Non quodcumque facere debemus, possumus.

Sed nonne iniquum est Deum, si ipse in homine peccatum facit, rnortem peccatoris velle?  Deus est absconditus et voluntas ejus inscrutabilis!

Distingui oportet inter Deum praedicatum et Deum absconditum; id est inter verbum Dei et Deum ipsum.

Deus, verbo suo, omnes homines ad salutem vocat; sed Deus, voluntate sua; hos ad salutem, illos ad mortem vocat.

Nec hoc injustum est: nam non veram habemus Dei mensuram et justitiae normam. Tres sunt gradus veritatis, et quasi tria lumina: lumen naturae, lumen gratiae, lumen gloriae.

In lumine naturae nos hoc offendit quod malo hornini et impio in vita terrestri omnia saepe prospere succedunt : sed in lumine gratiae, perspicimus terrestrem vitam partem esse tantum) vitae humanae et ultra eam mercedem justo, poenam impio reservari.

Sed cur hunc Deus ad bonum, illum Deus ad malum praedestinavit? Hoc nos in lumine gratiae non clare videmus, et temeraria opinione justitiam laedi balbulimus.

Sed cum usque in Deum profundum et absconditum lumine gloriae intueri licebit, tum divina voluntas plane justa et bona nobis apparebit.

Ergo Deus omnia facit in nobis et nihil nisi Dei virtute valemus. Miramur primum Lutherum illum qui jugum romanum excussit et humanam mentem et conscientiam ab omni externa et aliena dominatione liberat adeo voluntatem hominum Dei jugo submittere ut servum proclamet esse arbitrium.

Sed Deus non vis externa et aliena; sed tanquam spiritus intimus conscientiae adest.

Cum humanae conscientiae externum Romanae Ecclesiae adminiculum subtraheret, illam Deo ipso fulcire intus cogebatur. Caeterum, si historiam revolvas, videbis omnes aut philosophos aut theologos qui hominem interiorem Deo tradiderunt, eumdem ab externa hominum violentia et dominatione intactum praeservasse.

Sic stoici; sie jansenistae. Jesuitae contra qui liberum esse arbitrium defenderunt, externis catenis pseudoliberam animam coercebant.

Sed, quod ad socialismum attinet, qui hominem non in abstracto et mera indifferentiae libertate, sed tantummodo liberum esse affirmant quatenus Deo obedit, et in theologia philosophiave falsam et mendacem libertatis imaginem excladunt, iidem in oeconomica inanem libertatis umbrarn repudiant quae nomen habet non substantiam libertatis.

Is tantum liber est, dixit Louis Blanc, qui non modo jus habet, sed veram facultatem agendi et virtutem.

Nos Galli saepius, tum in philosophia, tum in oeconomica, singulam cujusque hominis voluntatem in abstracto, ab omni rerum ordine separatam et seclusam, tanquam sibi sufficientem et imperium in imperio consideramus; et omnes dehinc homines aeque liberos esse contendimus. Inde haec in oeconomica sententia: « quisque sibi. »

Germani contra solent individuam cujusque voluntatem universo rerum et divinarum et humanarurn ordine implicare.

Nihil valet voluntas humana nisi Deo; et in civitate nihil valet politica libertas nisi inter cives ordo juditiae civitate ipsa constituatur.

Ipse Immanuel Kant, quanquam voluntatem huma­nam absolute liberam declaraverit, tamen ipsam libertatem non mera et inani contraria eligendi potentia, sed universali officii norma deflnit et constituit; homo liber est quia officium perspicit, quod idem est et jlli et omnibus rationalibus creaturis. Quisque homo ea morali lege liber est quae amplior et sublimior est et omni homine et terra et coelo.

Quid mirum si, cum libertatem moralem in lege morali esse declarant Germani, libertatem civilem in lege civili iidem esse demonstrent?

Qui libertatem moralem cum officio confundunt, iidem libertatem civilem cum justitia confundent, et nullam esse defendent libertatem nisi per justitiam, Lutherus ergo cum voluntatem humanam a Deo segregare et abstrahere noluerit, illam libertatis verae comprehensionem lineavit quae, in oeconomica, fiet socialismus.

Item Lutheri de natura rerum doctrina congruit socialismo.

Qui in oeconomica adversus socialismum reluctantur naturam rerum per se excellentem esse et optimam saepius affirmant.

Et in toto mundo harmoniae sunt divinae, et in civili societate harmoniae sunt oeconomicae ; ita ut nos naturam tantum sequi debeamus, quae sua lege et proprio motu, bonum, quod effici potest, efficit, et temeraria hominum voluntate et audacia in vanum perturbaretur, Lutherus contra ipsam rerum naturam peccato correptam esse et corruptam dictitat : non is est homo naturalis qui possit sine auxilio secundum justitiam vivere ; et ipse mundus sub peccati pondere cecidit, sub umbra culpae palluit.

Et sol non splendet ut ante peccatum, et ipsae bestiae primam perdiderunt innocentiam ; cuncta, contagione mali, et in civitate et in mundo infecta sunt,

Qui ergo dicunt, cum novas justitiae leges, novum et aequiorem rerum ordinem prohibere conantur: « Hoc non solitum est; hoc mori contrarium; et rerum naturae non congruens. » quid faciunt quam naturam rerum corruptam tanquam justitiae normam et sibi sumere et proponere aliis?

Si mundus justitiae discrepat, non immolanda est justitia, sed immolandus est mundus.

Lutherusque plena voce clamat vehementer: « Pereat mundus, fiat justitia ! »

Mundus, id est praesens ordo mundi corrupti.  Nam quemadmodum Lutherus voluntatem humanam a Deo segregare et abstrahere noluit, ita justitiam ab ipsa rerum natura et mundo visibili segregare et abstrahere recusat. Non extra rerum naturam et visibilem mundum fiet justitia, sed in mundo ipso correcto et reparato.

Non in frigidis regionibus mortis justitia splendebit, sed in vita ipsa, et tanquam lumini visibilis solis mixta.

Ita implicantur invicem et involvuntur ordo rerum et justitiae ordo ut quodcumque patitur justitia, id et ipsa natura patiatur; et, decrescente justitia, decrescat mundus et palleat; crescente justitia, crescat mundus et illuminetur. Ut lapsum animae secuta est natura in mortem et ignorantiam et malitiam et tenebras praeceps, ita renovationem animae per Christum reparatae renovatus sequetur mundus, et a morte et a culpa et ab ignorantia et a nocte liberatus. Quid est Christus, nisi Deus ipse in ipsa rerum natura praesens et in mundo visibili?

Nonne Deus ubique est « etiam in cloaco, et bestiarum visceribus?»

Theologi vani et inanes, ut Origenes, qui, more philosophorurn graecorum, tanquam in abstracto simper spatiantur, res veras et vera mundi visibilis eventa, quae Scripturae narrant, extenuant in subtilitates, et in symbola vertunt ac figures.  

Hos Lutherus (in Geneseos Commentariis) vehementer increpat, Paradisus, non idearum et essentiarum regio, sed verus hortus est, et spatiosus et floridus et versus ad orientem.

Vera etiam vitae arbor erat, qua, sine aliis alimentis, vires reficiebantur vel potius nemus erat unde humana gens, multiplicata, vitam excerpere posset.

Sic ipsi naturae rerum vel diabolica, vel divina virtus miscetur, nec in regionibus ignotis aut fictis sed in ipso mundo bonum et malum invicem repugnant.

Totus itaque mundus in hoc boni et mali, vitae et rnortis bello implicatur; ut mors ab homine peccatore usque ad radicem omnis vitae manavit, ita vita hominis, per Christum reparata et ad immortalitatem provecta, omnia quae sunt, divina quadam contagione, immortalitate imbuet, nec homo tantum resurget immortalis, sed omnia quae fuerunt, et ipsa animalia et plantae ipsae, et omnis vita quae evanuit, et omnis flos qui transiit. Novum reparabitur coelum, et nova reparabitur terra : non  coelum  theologicum , et non inanis quaedam terrae figura, sed verum coelum et vera terra.

Non ergo dicendum est: justitia est alterius mundi, aut extra mundum est.

Sub viventium sole et coelo visibili olim splendebit.

Is est profecto socialismi tan­quam intimus spiritus qui justitiam non in vana et frigida mortis spatia differre, sed in vitam ipsam inculcare studet, et totum mundum immenso justitiae studio et spe amplectitur.

Statim post primam Lutheri praedicationem omnis Germaniae populus et utique miserrima plebecula etiarn in terrestribus justitiae spe et desiderio ardere coepit.

In usurarios praesertim vehementi odio ferebatur: Lutherus ad omnes Germaniae presbyteros suos libellum de Usuris mandavit, ut ubique usuram publice condemnarent et ipsos usu­rarios etiam ad restitutionem incitarent. Scio equidem Ecclesiam ab origine contra usurae iniquitatem, vel apud laicos, vel utique apud clericos severas condemnationes intulisse; et, in ipsa Thomae summa per subtilia quaedam argumenta injustitia et exitio usura arguitur.

Sed in Lutheri libello aliquid novum surgit et prope inauditum : ipse tanquam plebeculae oppressae dolor in ardenti et populari scripto clamat, nec tarn libellus iste theologicum olet quam socialistam et paene demagogum. « Usura est divinis et humanis legibus damnata; dare alteri mutuo pecuniam et pro mutuationis offlcio aliquid ultra sortem petere et accipere usura est. Omnes itaque illi qui quinque, sex aut plures aureos pro centum mutuo datis ultra sortem exigunt, usurarii sunt, et idolatrici Avaritiae aut Mammonis cultores vocantur. »

Hunc textum et hanc propositionem diligenter pastores Ecclesiarum inculcent populo pro concione, nee ullo modo intermittant eam urgere, nec patiantur ullis interpretationibus aut objectionibus hanc proposi­tionem sibi extorquere.  Si quis hic vociferabitur: si haec ita essent, totum fere mundum in usura et propter usuram esse damnatum, cum nemo fere sit qui non velit sibi numerari aliquid pro officio mutuationis, hic clamor nihil te offendat.

Nam quid mundi consuetudo valeat quando contra jus et aequum Deique verbum obtenditur?  Quid est aliud quam injustitia et iniquitas, avaritia, omniumque peccatorum et scelerum libido? Annon haec pervulgata est querela mondum esse malum : Fiat justitia et pereat mundus! Objiciunt hic domini foeneratores: quid, usuramne damnatis?

Imo ut nunc sunt tempora etiam magnum hic officium ac beneficium singulare a me praestatur proximo cum utendos ii do centum au­reos cum conditione ut pre eo usu quotannis ultra sortem mihi quinque, sex aut decem aureos numeret, et tanto hic beneficio illum mihi devincio ut etiam mihi singulares et incredibiles gratias agat.

Sed usurarius non beneficio aliquo, sed maximo damno proximurn afficit, non aliter quam si furto aut rapina ipsi id auferret.

Si quidem non omnia sunt berieflcia et benignitatis humanitatisque officia quae sic vocantur.

Adulter enim et adultera sibi invicem praestant singularem, ut ipsi putant, benevolentiam et officium ac rem valde gratam.

Ipse etiam diabolus maxima et infinita officia praestat suis cultoribus qui ipsi in servitutem sese addixerunt et dediderunt.

Nec urgeant usurarii, nemo invitus mutuatur; nam qui paupertate et fame opprimitur, jam non plenam habet libertatem et volens nolens sese tradit usurario.

Pecunia non est res natura fructificans et ea non parit natura. Ergo cum parit et fructificat, id quod in usura facit, id contra naturam pecuniae est.

Non enim vivit nec fructificat ut arbor et-ager qui singulis annis  plus largitur quam accipit et insumitur.

Turpe igitur usura est lucrum et turpis negociatio; usurarii sunt raptores sedentarii qui domi in otio et quiete agentes alia depraedentur et rapiant.

Imo sunt homicidae et etiamsi christiani non essemus, tamen rationis judicium tam nobis quam ethnicis dictaret et nos

convinceret foeneratorem esse homicidam.

Quippe qui alteri aufert quo se alere debebat, qui eum exugit, spoliat, deglutit et suum ei detrahit, atque eripit, is tam magnam caedem committit quantum in ipso est, quam si aliquem fame mori cogeret, et funditus perderet.  Sed id facit foeneratur, et interim tamen sedet in sua cathedra et sella moltiuscula: securus ac laute vivit magnoque honore afficitur cum justius in patibulo penderet et a tot corvis arroderetur et voraretur quot aureos esset furatus, si modo tantum carnis cadaver haberet ut tot corvi tantum cibi ex eo decerpere et inter se dispertiri possent: interim suspenduntur furunculi aut minutuli seu parvi isti fures, qui aureum unum aut alterum sunt furati.

Et istae divitiae quas avari et foeneratores congerunt tam vanae sunt et inanes quam iniquae; Princeps pro se aut sua persona habet alimenta et quibus tegatur nec pro sua persona pluribus uti et frui potest; reliqua omnia tam cogitur relinquere post se ubi discesserit ex hac vita quam civis rusticus et mendicus. Sed philargyria aut avaritia et usura sic congerit, comportat, accumulat, corradit, coacervat et thezaurisat, ac si vellet omnia consumere aut secum ex mundo deportare et avehere : Nihil tarnen amplius habet et accipit de omnibus bonis istis quam victum et amictum : alimenta enim hie non signiflcant equorum alimenta nec tegumenta significant haram porcorum aut saccum sed ea quibus cuique opus est pro ratione suae conditionis et status.

Itaque non modo voluptatis et lautae vitae desiderio incitantur avari et foeneratores, sed quadam in alios homines dominandi infinita superbia.

Homo tarn est arroganti, insolenti et superbo ingenio ut aliorum hominum deus esse cupiat et velit; et hoc modo sequuntur isti superbi exemplum patris sui diaboli qui in coelo etiam foenerari et avaritiam exercere ac rapere sibi voluit divinitatem; sed parum feliciter usuram et ava­ritiam rapinamque hanc exercuit; nam per hoc cecidit et periit funditus, perdiditque usuram cum sorte: est que factus ex formosissima et pulcherrima Dei imagine, omnium horrendissimus et teterrimus Dei hostis. Cum autem magistratus in usuris coercendis et avertendis sit negligentior aut amissior, aut ex parte aliqua imbecillior quam ut ei malo resistere et in totum extirpare possit, ideo parochi aut ministri Ecclesiae debent docere populum et assuefacere ut usurarios judicent esse incorporatos diabolos.

Sic et ludi magistri debent pueros et adolescentes docere et assuefacere ut contremiscant et cohorrescant, atque exspuant ubi audiunt nominari usuram et usurarios.

Usurarius enim est portentosum et horrendum quoddam monstrum tetrius quam Cacus; quamvis enim tam exitiales et pestiferi homines sint foeneratores, nihil tamen minus videri volunt, sed tuentur etiam suas rapinas et tanquam singula misericordiae opera et caritatis eximia official jactant, ac venditant, palliant et ornant se variis modis seque bonos et honestos judicant et tales haberi volunt suaque bona opera et officia prolixe depraedicant et ostentant ne conspici possit quo boves (quos caudis in antra sua ut Cacus ille poeticus inversos proepostere trahit) sint abducti.

Sed Hercules audiat beatum boum, hoc est, clamorem ejulatumque captivorum et oppressorum illorum (qui clamor nunc omnes principes et alios qui magistratus officio funguntur implorat) quaeratque et investiget Cacum etiam in Saxis et rupibus liberetque abductos et abactos boves ab immani isto tyranno et monstro: Cacus enim signiflcat malum et sceleratum exitialemque hominem quales sunt honesti isti et boni viri, scilicet usurarii nostri, qui Ifurantur, rapiunt, praedantur, absorbent et devorant omnia nec tamen videri volunt tales aut tam noxii esse aut ea facere.

Ac putant se a nullo inveniri et investigari aut deprehendi posse cum boves non ingressi sint in antra sua, sed caudis a tergo in ea pertracti ut vestigiis homines elusi putent ex antris esse egressos et emissos.

Sic usurarii mundum quoque autumant se posse decipere et ei imponere, quasi darent mundo boves, hoc est, multum commodorum, et utilitates ei maximas praestarent, curn tamen eos tantum ad se pertrahant, vorent ac deglutiant.  Sed ait usurarius: non pauperibus et egenis do pecunias meas ad usuram, sed divitibus qui abundant; non itaque occido aut perdo quemquam; sed quaeso te, perspicassime et acutissime usurarie et ingeniosissime versutissimeque homicida, ut digneris audire responsum meum ad tuam objectionem; dic mihi quibus noces, quos afflcis damno, quos laedis, quos premis et gravas maxime et potissimura quando usuras tuas exerces?

An non tenuiores et pauperes om­nium maxime gravantur, premuntur et laeduntur qui tuis usuris ad tantam egestatem tandem rediguntur ut vix teruntium aut crustulam ac buccellam panis habeant cum per usuras tuas omnium rerum pretia intendantur et carissime vendantur esculenta et poculenta omnia que necessaria?

Qui maxime gravabantur et premebantur cum tempore Nehemiae usurae exercebantur nisi tenues? An non hi tandem domos, vineas, agros, fundos et omnia sua ad extremum et proprios liberos usurariis vendere cogebantur? Sic cum Romae, Athenis et in aliis civitatibus cives usuris oppressi, usurariorum mancipia fierent, qui, quaeso, maxime turn damno et injuria afficiebantur et gravabaitur?

An non tenuiores?  Habebant quidem tantum facultatum unde sese sustentare potuissent, sed usura eos consumpserat et vorarat ipsum etiam proprium corpus ipsorum, hoc est in servitutem eos redegerat aut eos mancipia fecerat. Habeat et referat pro hoc ofiicio tibi gratiam diabolus quod tenues et egenos usuris tuis non expilas et exugis.

Quomodo enim expilare eos posses quibus nihil est? Non equidem ignoramus te non dare pecunias tuas ad usuram marsupiis inanibus aut hominibus egenis.

Sed quod a divitibus aut ab iis quibus aliquid adhuc superset initium facias eosque usuris tuis ad mendicationem redigas. Tantus scilicet et tam potens es Deus in mundo ut pauperibus divites possis aequare, ne quid inter eos sit discriminis, hoc est, divites redigis ad paupertatem.

Si locupletiores tuis usuris non exhaurirentur, si illi non redigerentur ad paupertatem, tenues tamen non possint non gravari et expilari atque exugi.

Nam illi non habent aut vix habent aureum singulis septimanis unde se et suos alaut suntque patres multorum liberorum nec suo labore panem sibi comparare possunt, nam tua avaritia et usura omnium rerum pretia sic auget et carissima facit.

Vides quanta sit et quam uberrima in hoc Lutheri libello socialismi seges!

Non profecto Lutherus usuram plane definit qualem nunc socialistae, nam hodie non de pecunia mutuum data et hujus pecuniae usura agitur et disputatur, sed de ista pecunia quae in negotiis, commercis et industria per operariorum laborem crescit et fruetificat.

Et hodie ea maxime usura definitur quae fructum laboris sui partim detrahit aut illi qui fundum terrae alienum sudore fecundat suo, aut illi operario qui machinis tanquam arrogantibus et voracibus inservit.

Cum Lutherus apparuit et contra usuram exarsit, mediaevi societas partim adhuc subsistebat.

In isla autem societate non rerum sed personarum ubique erant relationes; qui fundum terrae alii homini commodabat non terram tantum illi praestabat, sed auxilium suum et protectionem suam adversus vagos hostes et raptores: nec debitor, id est, colonus partem modo fructuum terrae debebat, sed et venerationem et fidem.

Item quod ad industriam attinet, nulla fere erat machina nec operaril in immensis aedificiis coacervabantur; multi erant in domibus parvis parvi magistri et coloni qui vix tres, aut quinque, aut viginti operarios secum habebant.  Sed jam novo mundo invento, illa mediaevi tanquam placida et dormiens societas undique disturbabatur: ex metallis novi mundi abundabat pecunia et divitias novas, quaestus novos omnes fere appetebant.  Hinc primum Pecuniae apparebat potentia aequivoca, mala partim, partim bona et tanquam diabolica deitas.

Sed non in industriam praesertirn ut hodie pecunia imperium exercebat; sed pererrabat et vagabatur, quaerens quem devoret; et tanquam per omnes disturbatae societatis rimas seseinsinuabat et mundum ad hunc diern quietum et quasi semisopitum et cupiditatibus novis et usura urgebat.

Non itaque in regimine laboris ut nunc, sed in mutuo vis Pecuniae primum flagrabat.

Et curn Lutherus primam pecuniae dorninationem insectatur, ipsam insectatur Pecuniam : sed simul cum novi mundi inventio novas negotiatoribus vias aperuisset, locupletum mercatorum socielates instituebantur quae totum commercium sibi vi pecuniae parabant ac reservabant.

lllae societates, ut ipse Lutherus ait, pretia omnium rerum necessariarum intendebant : « frumenturn comprimunt, coemptis omnibus quae sperant cara et pretii magni futura esse, eaque acervant et secludunt nec quidquam inde vendere cuiquam sustinent nisi ubi tanti vendere possunt quanti lubet : sie caritatem et difficultatem rei frumentariae et aliarum rerum maximam faciunt, pretium frumenti, siliginis, hordei et aliarum rerum omnium quae ad vitam sustentandam necessariae sunt, intendunt et augent, et justo carius omnia vendunt exugentes, deglubentes, et devorantes hoc rnodo miseram plebeculam, postremo tergentes os quasi re bene gesta. »

Quamquam igitur Lutherus non omnem a «socialem quaestionem» amplexus sit, fundamenta tanquam socialismi posuit; mira enim perspicacitate videt vi Pecuniae, si ipsi per ipsam fructificare licet, et plerosque aut divites aut satis habentes facultatum ad paupertatem redigi; et ipsos pauperes et tenuiores crescente et ingravescente miseria obrui.

Quae magna vocatur industria et minores patronos ad operariorum conditionem dejicit, et ipsos operarios duriore vita et insecuriore afflcit : et Lutherus, vel ante magnae industriae incrementum, qua vi, qua rerum necessitate, nisi humana conscientia contra ageret, paucissimi homines in alios avide dominarentur providit.

Omnia primus responsa Lutherus dedit ad omnes fere objectiones quae contra socialismum intenduntur.

An socialismus libertatem hominum franget?

Sed vera libertas non in temeraria audacia et in impio libidine sed in hominum communione fraterna.

An illicitum est et injustum legem inter liberos libere convenientium contractus intervenire?

Sed qui pauperior est non liber est: famem habet primum tyrannum, et quae ei indicta est aut usurae aut laboris conditio, eam magis patitur quam facit, et subigit quam accipit: « volens nolens. »

An qui praestat aut pecuniam aut laborem faciendum et deinde usura decerpit aut peracti laboris partem, beneficio proximum afficit?

Vanum est istud beneflcium et mendax : et nullum est verum et christianum et humanu m officium cum pauper vel in durissimo labore pauper et invidiosus cum dives vel in turpi otio divitior sit

et arrogantior. Omnia fere Lutheri argumenta et responsa Karl Marx in libro de Pecunia resumpsit et renovavit ; et Lutherum saepe allegat, Luthero praesertim honorem facit quod et dolum qua Pecunia etiam cum ad se omnia trahit et rapit, omnia fere commode in alios homines emittere videri vult, et manifestavit et intimam quasi Pecuniae mentem et cor recessum illustravit, quae non tam ad voluptatem, quae finita est, quam ad superbiam et dominationem  pergit. 

Finge enim unum hominem totam industriam, totum commercium   et omnem fundum terrae ad se corripientem ita ut solus extet omnium terrenarum divitiarum et possessor et repartitor.

Ille sane non plus quam pro una persona aut bibet aut vescetur aut utetur meretricibus.

Sed magis quam pro una persona, imo magis quam pro homine dominabitur.

Vere erit terrae Deus: si ad voluptatem modo, tanquam ad unicum finem et naturalem, pergeret Pecunia, sisteret et tanquam satiata consideret.

Sed cum superbia pascitur, id est vanitate, insatiabilis est, et nullum habet terminum et nultarn quietem nisi in plena splendeat Dei potentia.

Hoc autem est diabolicum, et Pecunia, quum ipsa ipsi sibi gubernandi et dominandi jus vindicat et arripit in societatibus humanis semen est diaboli.

Multi fuerunt in Reformatione, ipsius Lutheri aut aequales aut discipuli, qui vehementius etiam quam ipse fecit, Pecuniam aggressi sunt.

Absolutam christianorum aequalitatem etiam in civili ordine et terrena societate instituere ardebant.

In libellis, quos descripsit Jansens, qui titulum aut Constitutionis Imperatoris Frederici, aut Reformationis Imperatoris Sigismundi, praeferebant, eam socialismi formam perfectam, quae vocatur hodie collectivismus, definiebant et proponebant.

Per totam gentem et civium communionem opera necessaria perfici volebant, et magna esse aedificia in quibus omnes res ad vitam necessariae « socialiter » confectae, justo pretio venderentur.

Ea est hodie germanici socialismi doctrina: nec in sexto decimo saeculo effici poterat cum sine machinis dispersa esset ac disseminata prope in infinitum industria.

Caeterum, non tarn ad socialismi germanici incrementum isti libelli profecerunt, quanquam ipsi socialismo similiores, quam Lutheri scripta quae vehementem miserae plebeculae clamorem et christianae aequalitatis semina late per gentes et saecula diffuderunt.

Ipsa autem Reformatio germanicam mentem tan­quam more proprio imbuit qui etiam in germanico socialismo agnoscitur.

Nam si Gallicam mentem et Germanicam conferas, Germani contraria et repugnare videntia libenter conciliant et complectuntur cum contra Galli unum e contrariis fovent, alterum autem detestantur et opprimunt.  Rationem fidei opponunt, individuam libertatem societatis potentiae; et Germani christianam religionem rationaliter interpretantur, et libertatem cujusque nonnisi civitatis ipsius potentia et jure (Staatsrecht) confirmari vel etiam constitui posse asseverant.

Reformatio est quae, cum libertatem interpretandi et commentandi cuique tribuit ac declaravit, sed simul liberatae rationi et conscientiae sanctarum scripturarum fundamentum subjecit ita ut in fidei incunabulo ratio ad lumen et vitam assuesceret, germanicam accommodavit mentern ad contraria complectenda.

 

 

EDITORA DA ESCOLA DE AGITADORES E INSTRUTORES

“UNIVERSIDADE COMUNISTA REVOLUCIONÁRIA J. M. SVERDLOV”

PARA A FORMAÇÃO, ORGANIZAÇÃO E DIREÇÃO MARXISTA-REVOLUCIONÁRIA

DO PROLETARIADO E SEUS ALIADOS OPRIMIDOS

MOSCOU - SÃO PAULO - MUNIQUE – PARIS


[1] Cf. JAURÈS, JEAN. De Primis Socialismi Germanici Lineamentis Apud Lutherum, Kant, Fichte et Hegel, Thesim Facultati Litterarum Parisiensi, Tolosae : Ex Typis A. Chauvin et Fils, 1891, pp. 4 e s.