PRODUÇÕES LITERÁRIAS DEDICADAS À FORMAÇÃO

DE REVOLUCIONÁRIOS MARXISTAS QUE ATUAM NO DOMÍNIO DO DIREITO, DO ESTADO E DA JUSTIÇA DE CLASSE

 

RENOMADÍSSIMOS OPORTUNISTAS E REFORMISTAS,

PSEUDO-MARXISTAS E REVISIONISTAS DO SOCIALISMO CIENTÍFICO

NO INTERIOR OU NAS PROXIMIDADES DAS FILEIRAS DO MOVIMENTO PROLETÁRIO REVOLUCIONÁRIO

 

Immanuel Kant, Pai do Socialismo Individualista

 

 

 

JEAN JAURÈS[1]

 

Concepção e Organização  Portau Schmidt von Köln

Compilação e Tradução Emil Asturig von München

Julho de 2008

Para Palestras e Cursos sobre o Tema em Destaque

Contatar emilvonmuenchen@web.de

Voltar ao Índice Geral

http://www.scientific-socialism.de/ORPRCapa.htm

 

 

 

Philosophi autem germanici, ut Kant, Fichte, qui in fine octavi decimi saeculi vixerunt et scripserunt duas tanquarn contrarias civitalis ideas conciliare coacti sunt, quarum una a gallica philosophia, altera ab ipsa borussiana monarchia manabat.

Galli enim fere omnes, in illo saeculo, singuli cujusque hominis jura et libertatem adversus civitatis vim et tyrannidem extollebant et defendebant.

Nulla erat legitima et aequa societas nisi quae libera « individui » cujusque voluntate informabatur, et in qua haec indi­vidui cujusque libertas, vel post « pactum sociale » integra et intacta perrnanebat. Revolutio gallica civem quemque, hominem quemque in suam et pro-priam libertatem redintegrare voluit.

Scio equidem, vel apud Jean-Jacques Rousseau, liberarum voluntaturn consensu libero novum civilem statum institui u qui maximum habet vigorem et quasi robur.

Sed robur suum civitas non in se reperit, sed a liberis voluntatibus quae in unum convenerunt et tanquam partem potestatis suae originariae societati transfuderunt et delegarunt.

Nec si Gallorum historiam percurras, istam adversus civitatem suspicionem miraberis.

In Gallia enim ab origine, Civitas et monarchia fundamentum quasi mysticum habuere.

Cum regum gallorum recentissima familia instituta est, et Capetorum primus solium ascendit, plena erat et intacta religionis christianae auctoritas : omniurn hominum et intellectus ad Ecclesiam, et spes ad coelum vertebatur : omnes fere supernaturalibus integra fide adhaerebant.

Unde reges tanquam Dei legati apparebant et instrumenta.

A Deo regnurn acceperant et potentiam: pro Deo eam exercere debebant.

 Et cum a coelo magnam et prope divinam auctoritatem mutuarentur et sibi derivarent reges, magnis in terra erga humiles et tenues officiis affectus hominum et venerationem sibi conquirebant.

Unde haec erga pium Ludovicum nonum regem justumque simul quasi devotio.

Unde, vel in septimo decimo saeculo, cum jam absolutae monarchiae onus gravius populo videri inciperet nee Ludovici magni splendens gloria plebis miseriam satis dissimularet, episcopus Bossuet regem tanquam ipsum in terra Deum definiebat.

Sed interdum, et jam a quinto decimo saeculo, fundamentum monarchiae mysticum novis hominum ideis subrodebatur.

Primum litterae latinae graecaeque resurgebant, et antiquitas ipsa e longo quasi somno excitabatur.

Antiquilas autem, cum et ratione explicare mundum, et in libertate fundare civitates voluerit, liberiore tanquam et humaniore spiritu supernaturalia dissipabat, ceu alacri vento nubes.

Deinde Reforrnatio, ipsam Ecclesiam disquatiens, eodem ictu juris divini monarchiam subvertebat quae Ecclesiae annitebatur.

Et cum omnis christianus Deo tarn prope accedit quam aut sacerdos aut rex, imo propius si Dei voluntati inservit, nullum supererat in aequali christianorurn societate quasi regium culmen in quo potius Dei majestas consideret.

Denique, cum octavi decimi gailica philosophia omnia dissecare et introspicere et aut ad elementa sua aut ad originem revocare susceperit, cum ipse Christus in humanam mediocritatem palluit et evanuit, mysticum et monarchiae et civitatis fundamen­tum tanquam a radice avulsum est.

Et quia ipsa ci­vitas, et ipsa monarchia abolitis superstitionibus immixtae videbantur, ipsa quoqiie monarchia in superstitionem evanescebat.

Et simul, monarchia quae quondam adversus nobilium et violentiam et rapinas humiles et tenues protegebat, eosdem nunc omnimodo opprimebat et conculcabat ut et cupiditates suas et libidines impleret: ita ut minores nobilitatis raptores et tyrannos ad hoc tantum extinxisse videretur ut ipsa solus raptor et immensus, solus tyrannus et im­mensus extaret.

Sic absoluta monarchia et rationi simul et libertati et commodis civium offendebat.

Unde libertatem praesertim individui cujusque civis et jura adversus et monarchiam et civitalem quae una cum monarchia confundebatur vindicabant philosophi: et hoc sibi utique proponebant ut vincula quae civi cuique et homini civitas injecerat solverent.

In Germania contra monarchia extiterat quae recens origine, novis temporibus et novo hominum tanquarn intellectui accommodabatur. Borussiae elector rex factus erat in primis octavidecimi saeculi annis; nec Borussiae reges poterant, ut Galliae, perpetuam quasi saeculorum auctoritatem invocare et in antiqua originum obscuritate mysticam sibi fingere potentiam et supernaturalem.

Rex Borussiae erat rex novus, quomodo dicitur homo novus; et cum Reformatus erat, non divinam sibi virtutem ab Ecclesia poterat derivare; et novus erat rex, et plane laicus.

Fredericus secundus satis philosophus erat ut se novum regem esse non modo fateretur sed gloriaretur.

Saepe in libris suis homines novos extollit nec ullam esse dicit inter homines differentiam quam et ingenii et virtutis.

Et cum omnes Europae temporis sui regias aulas descripsit, et reges aut vanos et arrogantes, aut a sacerdotibus et monachis tanquam suffocatos « relinquamus, ait, omnes istos histriones et scurras aut purpura vestitos, aut mitram gerentes. »

Quod ergo fundamentum, quem titulum juris nova Borussiae monarchia habere potest?

Unum, si ad publica commoda confert et dispersas disseminatasque civium vires colligit et coagit.

In eo inest civitatis jus (le droit de l’Etat) quod ex pluribus voluntatibus imbecillis unam facit et robustam voluntatem: in eo inest monarchiae jus quod cum civitate una rex unus confunditur; anarchia est quam maxime detestatur et spernit Fredericus.

Illa autem anarchia etiam sub nomine monarchiae reperitur cum rex, ut in Gallia Ludovicus quindecimus non ipse per se gubernat, nec omnes suos ministros in unum concilium directorium colligit, et quisque ministrorum suos affectus proprios sequitur et temere fortuiteque eligitur non operae suae aptus ut advocatus ille qui res militares gerit. Conciones quoque et concilia legatorum qui voluntatem civium repraesentant aut repraesentare videntur, nihil nisi anarchia sunt et imbecillitas et cornoedia.

Quid Germaniae proflciunt suae diaetae?

Legati loquuntur quidem, sed nihil agunt, «tanquam Canes ad luriam latrantes. »

In Gallia abhinc anno 1614 nulla erant totius gentis concilia convocata et cum interdum regia dominatio et aulae luxus et male sana pecuniae publicae administratio usque ad scandalum crevisset, gallica gens sperabat, res non in integrum restitui posse nec libertatem excitari non nisi convocatis totius populi legatis.

Inde haec in Gallia « parlamentarismi » tanquam veneratio: in Germa­nia contra, in innumeras civitates et parcellas externorum regum arbitrio dissecta, quid aliud diaetae repraesentabant quam et istam divisionem et anarchiam et communis patriae derisionem?

Non igitur a disseminata et dissecta natione salus sperabatur, sed a monarchia quae in unum constituta unitati suae cae­tera adscriberet. Haec Gallicae mentis et germanicae de civitate contrarietas in excellenti libro plane apparet quem Mirabeau de Borussiana monarchia scripsit et uno anno ante Gallicam Revolutionem in publicum tradidit.

Sub Frederico rege civitas in res omnes tam oeconomicas quam politicas sese intromittebat: ipse rex magnus erat terrarum possessor, et illius domania per locatores administrabantur qui ea in sex  annos   conducebant  :  ita  prima  agrarii   collectivismi tanquam imago praefigurabatur.

Et rex certos colendi et arandi et serendi modos aliis possessoribus non modo proponebat sed saepe imponebat; nec ulli presbytero terras et beneflcia conferebat quin polliceretur se ad regium  modum  culturum esse.

Item ipsa civitas industrias plures gerebat, metalla administrabat, lanam texebat ut in magno aediflcio quod Lagerhaus vocabatur.

Cum privata civium industria prospere evadebat, in publicam statim a rege convertebatur, et ut Mirabeau ait, « les entrepreneurs devenaient des employés. »

Item plurima commercia ut granorum, piscium, linei per rnonopolas societatibus concessos gerebantur quarum lucri rex, id est, civitas erat particeps.

Sic ut agrarii, ita et industrialis  collectivismi primam  Fredericus  üneam figurabat.

Mirabeau contra qui ut politicam ita oeconomicam libertatem sectatur, civitatem Borussianam longe ultra flnes legitimos excedere contendit: duo tantum officia civitas habet, et cives contra vim externam defendendi, et intus justitiam et securitatem tuendi.

Quod ad agriculturam, commercium, industriam, imo civium educationem attinet hoc civis cu­jusque est, non civitatis.

Nam civis quisque quid ad sua commoda referat melius noscit quam civitas quae omnia confuse et conglobatim e longinquo videt et gubernat. Civitas cum propria cujusque commoda fovere conatur, opprimit et suflocat ut si Hercules, cum immani brachio e flore granum pulveris excutere velit.

Cum autem illa libertatis et oeconomicae et politicae  aura in  primis  saltem   revolutionis  gallicae annis spiraverit et auram illam Germania philosophi Kant, Fichte, pleno quasi pectore assumpserint, et contrariam civitatis ideam praeclarus ille Fredericus exemplo suo proposuerit, philosophi germanici et libertatem civium et una civitatis jus amplexi sunt et conciliare conati.

Kant primum individuam cujusque libertatem quasi juris fundamentum ponerevidetur.

Omnis homo liber est quia officium implere debet, et legi morali imperanti obedire: qui debet, et potest.

Unde omnis homo libertate sua omni homini aequalis est : et cum quisque, et libertate et officio, sit persona, non res, nullus homo alio homine tanquam re uti potest : non instrumentum homo, sed sibi ipsi finis est.

Ergo etiam in civili societate, id tantum erit juri et aequo consentaneum, quod cujusque libertatem integram relinquet.

At cum plures homines in societatem quamdam conveniunt, non omnibus omnia facere licet: omnium libertati modus quidam imponendus est, sed nihil aliud libertatem unius civis coarctare potest quam aliorum civium aequa libertas. « Ergo ea actio recta est quae libertatem cujuscumque cum libertate cujuscumque secundum universalem normam una subsistere patitur. »

Haec est jaris origo vel potius essentia.

Quod ad jus publicum attinet et ad jus civitatis (Staatsrecht) nulla lex nulli imponi potest nisi ipse assenserit. Totus populus de toto populo statuens solus legem facit justam. « Pactum est sociale, » et « originarius contractus » e quo manant legitimae leges.

Ideo, quum respublica is sit gubernandi modus qui perpetuo cives omnes, ad legem per legatos faciendam appellet, ea plenum est et perfectum jus. In ea « contractus primitivus » et pactum sociale maximum habet et robur et effectum : In ea « status naturae » absolute abolitus est et eradicatus : per eam solum gentes poterunt, ut cives, e statu naturae egredi in quo sunt adhuc, vel etiam cum inter se pacem habent, quia nulla est ab omnibus accepta hujus pacis et norma et sanction.

Quum omnes gentes ad reipublicae formam pervenient et hae republicae, inter se foedere quodam perpetuo devincientur, turn modo pax universa splendebit.

Diceres, quum haec legis et meditaris, philosophum esse gallicum Kant, et Revolutionis spiritu plenum et soli fldentem libertati.

Sed rursus civitatis idea apparet quae gallicae philosophiae valde repugnat.

Contractus, quo civitas instituitur, ratione quidem existit, sed non in tem-pore.

Qui contractui primitivo, de quo Rousseau locutus est, irrident, quasi Rousseau dixisset tempus fuisse quo homines statum naturae deserentes pactum sociale inter se deliberarunt et concluderunt,

errant.

Contractus est civitatis rationalis origo, non historica.

Nullus homo enim partem naturalis suae libertatis alienare potuit, nisi tacito quasi assensu.

Sed ex hoc sequitur omnes, quae sunt, potestates, eo ipso quod sunt, secreto contractus fundamento niti.

Cum Galli libenter jus et factum opponunt, et facta, res, secundum perfectum jus, vel violentis mutationibus, informare conantur, Kant in ipso facto, quia est factum, quamdam juris formam recogrioscit.

Nulla est in terra potestas, quaecumque sit, quae a populo tanquam a fonte non oriatur: et ideo omnis potestas, quaecumque sit, quodammodo legitima est.

Cum posthac Hegel dicet: quodcumque reale est, rationale est, et quodcumque rationale est, et reale, non tam ab illo generoso Kant et nobili dissentit, quam primo aspectu videtur.

Itaque rebellio contra, quae sunt, potestates, semper et ubique scelus est.

Cum e populo, id est, legislatoria potestate rectoria potestas, vel in physica, vel in morali persona, quo­dam modo nata sit, haec rectoria potestas ipse est populus: cum itaque populus contra eam insurgit, semetipsum, horrenda contradictione, oppugnat et destruit: in omni rebellione suimet ipsius homicida est.

Cum populi, regem suum ut Carolum, ut Ludovicum , occidunt, sacro quodam tremore afficitur intellectus, quasi scelere contra ipsam rerum-naturam.

Talia scelera hoc uno modo explicari possunt : ho­mines tumultuarii timent ne ipso rege, nisi pereat, suppliciis olim tradantur.

Et minus fremeret et horreret conscientia si regem sine ullo judicio, scelerati illi quasi canem occidissent.

Sed quod tribunal instituerunt in quo populus regem, id est voluntas populi voluntatem populi judicaret, hoc vere est portentosum: hic est et sceleris et contradictionis abyssus qui semper introspicientibus immensior et immanior videtur.

Quam ergo majestatem ipsi civitati, ut civitati, et quod robur Kant dederit, satis ex istis videre licet.

Non est summa et quasi collectio individuarum voluntatum, sed interna quaedam et rationalis populi voluntas quae plus etiam pollet et excellit quam omnes civium singulorum vel additae voluntates.

Et ridiculum est tanquam frena et praecautiones adversus rectoriam potestatem quaerere.

Nam po­pulus non potest in duas scindi supremas dominationes, quarum una alteram coerceat.

Una est et unica populi voluntas : Caeterum, si rex voluerit, omnia opposita transcendet obstacula : et legati, qui regi coercendo praepositi erunt, cum omnia commoda ab rege expectaturi sint, et pro ipsis et pro cognatis, honores, emolumenta, servi erunt aulici, non custodes.

Nec rectoria potestas, quaecumque sit, a semet ipsa jus suum accepit, sed ab ipsa civitate; quae ducit originem a populo rationaliter, non his-torice, nec populo subjicitur.

Etiam civitas fundationibus quae aut pauperibus levandis aut orationibus dicendis institutae sunt non devincitur in aeternum.

Nulla enim fundatio sine consensu tacito civitatis institui potuit.

Cum autem civitas existimat aut eum res intelligendi modum, a quo fundatio derivabatur, obsoletum esse, aut idem propositurn melius alio more effici posse, fundationes potest aut subvertere aut alias diducere. Cum sit, secundum Kant, ea potentia et id jus civitatis, non opus est illum socialismo expresse consensisse: certo socialismum fovit.

Nam si civitas existimat conditiones et modos quibus ad hunc diem divitiae acquisitae sunt jamjam novo hominum intellectui aut rerum statui discrepare non magis divitiae perpetuae erunt quam fundationes.

Nec civitas possessores spoliabit sed quae dedit in tempus, vindicabit rursus.

Quod vero proprie spectat ad possessionum et divitiarum distributionem, modo longius a socialismo, modo propius Kant stare videtur.

Dicit et libertatem (Freiheit) et aequalitatem politicam et humanam (Gleichheit) posse subsistere sine oeconomica pos­sessionum aequalite. Si homo quidam qui possidet nihil, nulla lege prohibetur quin acquirat et possideat, absoluta est inter omnes aequalitas.

Socialismus contra declarat pauperrimos si non lege civitatis, rerum quidem ipsarum lege prohiberi quin ad certam possessionem, vel durissimo labore, perveniant.

In eo Kant a socialismo dissentire videtur.

Imo, quam primum Revolulionis legislatores distinctionem decreverunt, activorurn civium et passivoram, Kant accipit et renovat.

Qui non habet Selbstständigkeit, id est sibi sufflcientiam, qui ex se subsistere non potest et ex alio homine opus suum et vitam suam accipit, is non habet jus suffragii.

Nec in hoc ipso aequalitas laedetur si lex non ab omnibus facta pro omnibus est eadem facta, et nullum pauperi opponitur obstaculum quin sibi ipsi olim sufficere possit.

Sed haec ipsa passivorum et activorum civium distinctio, quanquam nobis aequalitati contraria videatur, quoddammodo philosophice socialismo consentanea est.

Is enim profitetur et politicam et philosophicam aequalitatem nil nisi derisionem esse nisi quaedam bonorum sufficientia omnibus civibus suppetat, ac pauperiores cives, etiamsi jus suffragii habeant, passivos tamen esse cum illorum vita ab aliena voluntate pendeat.

Kant autem docet illum modo vere civem esse qui et libertatem et aequalita­tem et sibi sufficientiam habet; ita ut non ut apud nos: Libertas, aequalitas, fraternitas, sed Libertas, aequalitas, Possessio, civitati inscribi debeat.

Cum autem non plane cives sint qui quotidie mercenarii sunt et nec fundum terrae habent nec propriam et suam industriam, cum autem hodie innumeri operarii ex aliena voluntate pendeant, si voles omnibus istis hominibus civitatis rursus aperire portas, illos in participationem bonorum et sibi sufficientiam quodammodo vocabis : hoc est autem socialismus.

Caeterum ipsa possessio, secundum Kant, non ex individua et propria singuli cujusque hominis volun­tate procedit.

Singulus homo potest, sine aliis, partem terrae occupare ; sed occupatio non est possessio : aut signum est possessionis aut physica  conditio, sed non possessio.

Quomodo enim singulus homo rem quamdam possidere possit?

Nullum est inter hominem et rem juris vinculum: nullum est igitur in rem jus hominis. « Et si homo solus in terra esset, terram habitaret, non possideret. »

Nec quod res labore suo informavit homo, ideo eas legitime possidet: nam quis illi rei substantiam concessit ut in ea operaretur?

Nullum est jus nisi inter homines et quemadmodum contractus originarius civitatis fundamentum est, ita contractus originarius possessionis fundamentum est.

Cum  omnibus hominibus terrae habitaculum assignatum est, et homines sine terra vivere nequeunt, communio est terrae inter omnes homines originaria.

Nec ea intelligenda est « primaeva communio » quam poetae celebrarunt, nam ea in tempore fuit: ea est factum, non idea.

Non de communione terrae historica et temporali, sed rationali, agitur, non de pri­maeva, sed de originaria.

Possessio igitur ex eo tantum nascitur et procedit quod omnes homines suum jus in partem quamdam terrae singulo cuidam homini concedunt, eo pacto quod ille rursus suum jus in caetera relinquet.

Ita et occupatio et applicatus fundo terrae labor conditio erit secundum  quam omnes homines cujusque jus et possessionem constituent, sed ipsum possessionis jus, ut civitas ipsa, est pactum sociale.

Quam procul nempe sumus ab illa vulgari oeconomica doctrina quae possessionem tanquam jus singuli cujusque hominis ab operibus cujusque derivat: et si nulla possessio est nisi sociali et primitivo pacto, nonne jus habebit civitas, in qua pactum sociale perpetue vivit ac renovatur, conditiones possessionis in novos modos mutandi?

Ita, secundum Kant, civitatis rector supremum habet fundorum terrae dominium (obereingethümer des Bodens): dominus est territorii, non quod ipse privatam in terram habeat possessionem, sed quia ipse lex est et pactum quo divisio et distributio terrae regitur.

Itidem, cum omnis homo non primaevam et jamdiu extinctam terrae, id est omnium divitiarum conditionis et fontis, sed rationalem, originariam ideoque aeternam habet communionem , nonne omnis homo eam rationalem terrae et divitiarum communionem et extratemporalem in realem et historicam et praesentem convertere conabitur?

Kant igitur quamquam in libertate totum quasi hominem posuerit et politice socialismo repugnaverit, philosophice tamen sua et civitatis et possessionis idea socialismo consentit.

Nec hoc miraberis, si non oblitus es eum libertatem cujusque hominis non tanquam temerarium arbitrium, sed tanquam ipsam rationem et officium ipsum definire.

Quemadmodum intima cujusque hominis libertas nonnisi officio et ratione constituta est, et ipsa libertas non a libertatis norma distinguitur, ita jus et politicum et possessionis cujusque civis non ab ipsa civitate et sociali pacto, quod norma communis est, secernitur. «Individualismus » igitur et socialismus non tanquam contraria opponuntur, sed una, conciliantur.

 

 

EDITORA DA ESCOLA DE AGITADORES E INSTRUTORES

“UNIVERSIDADE COMUNISTA REVOLUCIONÁRIA J. M. SVERDLOV”

PARA A FORMAÇÃO, ORGANIZAÇÃO E DIREÇÃO MARXISTA-REVOLUCIONÁRIA

DO PROLETARIADO E SEUS ALIADOS OPRIMIDOS

MOSCOU - SÃO PAULO - MUNIQUE – PARIS


[1] Cf. JAURÈS, JEAN. De Primis Socialismi Germanici Lineamentis Apud Lutherum, Kant, Fichte et Hegel, Thesim Facultati Litterarum Parisiensi, em particular : De Civitate apud Kant et Fichte (Sobre o Estado em Kant e Fichte), Tolosae : Ex Typis A. Chauvin et Fils, 1891, pp. 27 e s.