PRODUÇÕES LITERÁRIAS DEDICADAS À FORMAÇÃO

DE REVOLUCIONÁRIOS MARXISTAS QUE ATUAM NO DOMÍNIO DO DIREITO, DO ESTADO E DA JUSTIÇA DE CLASSE

 

RENOMADÍSSIMOS OPORTUNISTAS E REFORMISTAS,

PSEUDO-MARXISTAS E REVISIONISTAS DO SOCIALISMO CIENTÍFICO

NO INTERIOR OU NAS PROXIMIDADES DAS FILEIRAS DO MOVIMENTO PROLETÁRIO REVOLUCIONÁRIO

 

Fichte, Fundador do Socialismo Anarquista

 

 

 

JEAN JAURÈS[1]

 

Concepção e Organização  Portau Schmidt von Köln

Compilação e Tradução Emil Asturig von München

Julho de 2008

Para Palestras e Cursos sobre o Tema em Destaque

Contatar emilvonmuenchen@web.de

Voltar ao Índice Geral

http://www.scientific-socialism.de/ORPRCapa.htm

 

 

 

Si, quis sit apud Fichte collectivismus, plane intelligere volumus, convenit illum cum recentissima collectivismi germanica descriptione conferre.

Fichte suam de societatis administratione doctrinam in libello, qui non adhuc translatus est in sermonem nostrum de Civitate negotiante clausa, expressit (Tü­bingen, 1800).

Schaeffle quintessentiam socialismi in libello e grandi opere excerpto, et a Benoit Malon in gallicum sermonem traducto, delineavit (1874).

Fichte declarat haec: possessionis jus non ad res ipsas applicatur: non est rerum possession; et cum dicitur, quia homo arboris fructus carpere potest, arborem possidere, hoc tantum, grandi verbo, significat hominem posse fructus arboris carpere. Vere possidemus « liberam activitatem » quae aut ad rem quamdam aut ad propositum quoddam applicari po­test.

Terra Dei est, et agricola possidet tantum jus libere et exclusive robur suum ad certam terrae portionem applicandi.

Ita et sutor operam quamdam habet, id est certam et definitam activitatem. Cum res sint nullius, unde homo jus habebit exclusivum rei cuidam activitatem suam applicandi?

Jus suum, cum omnes homines aequales sint, ab aliorum hominum renuntiatione tantum recipit.

Sed singulus quisque homo cum vicinis suis faedus pangere ipse potest : sed non ipse potest directe cum omnibus hominibus in eadem historica et geographica societate inclusis inire pactum : omnes isti cum illo tan­tum pangere possunt per istam communem potentiam , et omnium libertate constitutam, quae vocatur Civitas.

Ergo contractus, per quem possessio legitima est, per Civitatem pactus est quae cum cive quodam pro caeteris civibus pangit.

Ergo Civitas ipsi posses­sionis juri adest et tanquam miscetur: nec unurn modo officium habet possessionem tuendi: sed quoniam ipsa et possessionem et jus possessionis constituit, possessionis tanquam legitimam essentiam praeservare et eam, si deflectat, ad originem suam et jus suum revocare debet.

Possessio autem a jure oritur quod omnis habet homo activitatem suam in quadam certa operae zona, et ut ita dicam, sphaera exercendi.

Ita omnes, tacita quadam renuntiatione suam cuique agendi sphaeram relinquere debent et concedere.

Sed, ut renuntiatio sit reciproca et contractus fiat, necesse est quemque civem, cum se ab aliorum sphaera excludit, et propriam habere sphae­ram qua caeteri sese excludant.

Et cum aliorum volumine, mediocrem habent facultatem nutritivam, ut caules: item ad opus durum ei rude non delicate veste eget.

Sed in die quietis necesse est carne vesci possit et ipso alimento ab animalibus distinguatur quae eunt ad-pascua.

Necesse est etiam decentior et quasi humanior vestis illi suam hominis dignitatem manifestet et eum vel inscium ad altius et liberalius aliquid praeparet.

Litterato homini, vel pictori, aut sculptori aut eis qui sedentario operi et intellectuali, applicantur necesse est delicata alimenta, quae facile excoquantur et digerantur et magnam sub volu­mine parvo nutritivam facültatem habeant, suppeditentur.

Necesse est etiam omnes res quae ei circumstant et ipsa domus et familiaris supellex pulchritudinis imaginem semper in eo tanquam renovent et excitent.

Sic rei cujusdum valor et ab istis ad eam pro­ducendam necessariis impensis et a tempore ad eam producendam necessario pendet: hic est valor laboris.

Ita Fichte, ut plerique postea socialistarum, primum valorem definire tentavit: nam valoris doctrina, ut dixit Proudhon, socialismi tanquam petra anguli est.

Fichte ipsam, quam Marx postea enucleavit, de valore doctrinam primus lineavit.

Secundum Marx, res quaeque certam humani laboris quantita­tem continet et includit, et relativus valor omnium, rerum relativa quantitate laboris in eis inclusa determinatur.

Nec singuli cujusque hominis arbitrio labor ad rem producendam necessarius definitur: nam ut artifex aut promptus erit et callidus, aut tardus et manu et mente, tempus aut brevius aut longius ad eamdem rem producendam necesse erit.

Ergo non tempus laboris unicuique artifici necessarium mensura est valoris: sed id laboris tempus quod in summam et generaliter, aut, ut Marx ait «socialiter» necessarium est.

Nec sola temporis quantitas per quod res producitur valoris norma est: nam in eodem tempore, in hora scilicet, labor difficillimus majorem habet valorem quam facillimus.

Sed qualitas laboris ad quantitatem reducitur: quid est enim difficilis labor, nisi quem unus e multis ar­tifex effieere nequeat sine longa et educatione et praeparatione?

Tempus autem ad educationem necessariam impensum tempori in quo res producitur adjungi debet: sic res quae in una hora effici videtur vere in anno efficitur, et quantitatem laboris continet quae primo aspectu non rnanifesta est.  Sic quantitas, id est tempus laboris, communis omnium valorum mensura est: nulla caeterum rerum infinite diversarum communis potest esse mensura nisi in quantitate laboris ad quantitatem temporis similis semper sibi et continui reducta.

Fichte viam aperuit quum et quantitatem laboris in quaque re producta mensuram esse valoris demonstravit, et diversissimos diversarum conditionum labores necessariis cuique labori impensis ad unitatem valoris reduci.  Sed omnem suarn explicationern conturbavit et obscuravit, quum primum valorem utilitatis „ deinde valorem laboris expressit.

Schaeffle quoque, rnultis annis post, declarat cum  laboris valorem quemdam usus aut utilitatis necessario sociari : et Fichte excusandus est si obscuritates, quae adhuc valoris ideam involvunt, primo quasi luminis ictu non dissipaverit. Marx tamen eas, nisi fallam, plane dissipavit.

Profecto, ut res quaedam valorem habeat, non satis est quemdam hominis laborem repraesentet: necesse est etiam utilitatem habeat.

Si homo quidam magno et duro labore res producit quae nec utiles sunt nec jucundae, nullus erit earum rerum valor.

Ergo valor quidam uti­litatis esse videtur.

Nec rursus ista utilitas, sufficit ad valorem constituendum: nam res maxime utiles, imo necessariae, ut aer, cum nullum includant hominis laborem, nullum valorem habent; et aqua aut nihil valet aut minime valet, cum minimo labore, etsi utilissima, omnibus hominibus suppeditetur.

Sic in quaque re oeconomistae et valorem utilitatis et valorem laboris quasi mixtum et soeiatum reperiunt.

Sed in eo graviter errant et peccant, quod duas ideas, plane distinctas, confundunt: id est conditionem valoris et normam valoris.

Utilitas conditio est valoris, non mensura.

Si res inutilis est, nullum habet valorem: at res utilis non valorem suum ab utilitatis gradu, sed a quantitate laboris ducit.

In quibusdam, concedo, extraordinariis casibus aut eventibus non quantitate laboris valor determinatur: ut si sitientibus in deserto offertur aqua aut esurientibus in insula offertur panis, rarissimum panem et rarissimam aquam pretio enormi ement.

Sed hi casus, quos oeconomistae quidam arroganter et inepte socialismo opponunt, nullam significationem habent, cum extra omnem fere societatis ordinem et omnem normam sint.

Nam hoc est societatis praecipuum officium ut perpetuo commercio res ad vivendum necessariae cuique homini volenti eas emere facile suppeditentur: et nulla adhuc norma subsistit, cum ipsa hominis vita non a societate sed ab alio homine singulo pendet, ita ut iste non modo pretium enorme, sed et corporis servitium pro buccella panis exigere posit.

Vera igitur in societate valoris norma quantitas est laboris, sub conditione utilitatis, sed non pro utilitate.

In hoc ergo Fichte erravit quod duas valoris diversas normas nec facile conciliandas admisit.

Sed hanc maximam gloriam habet quod primus et ante ipsum Ricardo et quantitatem laboris tanquam valoris normam expressit et laboris qualitatem ad quantitatem reduxit.

Et quum declaravit oeconomicas inter se hominum relationes et casui et violentiae derelinqui nisi certum valoris fundamentum reperiatur, socialismum paene creavit: et in hoc quasi vitali puncto recenti socialismi, quam Schaeffle dedit, descriptioni consentit.

Cum sic Fichte normam valoris et regulam productionis et pretiorum instituerit, civitatem necesse est ita claudat ut cives nec externis civitatibus ali­quid vendant nec ab istis aliquid emant.

Nam quid prodest quantitatem produclorum civitati sufficientem determinare si producta ea ad externos commer­cio tradantur?

Quid prodest normam valoris instituere et certum laborem civi cuique reservare si externa producta minori pretio empta totam valoris normam subvertunt et multorum civium opus quod vendi jam non poterit vilissimum faciunt et inane?

Ergo sibi civitas ipsa sufficiet et tanquarn sphaera circumscripta erit et mundus in mundo.

Hoc valde socialismo repugnare videtur qui omnes civitatum et gentium fines abolere et « internationalem » quemdam vivendi modum instituere studet.

Sed, si propius intendas, ex eadem voluntate oritar et clausa quam Fichte proponit civitas et internationalis civi­tas socialismi.

Socialismus enim, ut Fichte, intelligit plane inutile esse normam valoris et laboris et justitiae in civitate una instituere, si haec norma commercio cum aliis civitatibus in quibus nulla viget norma disturbatur.

Una enim civitas quotidianam operariorum suorum mercedem ad justam normam erigere et quotidianum temporis laboris in justum modum et humanum coercere nequit, nisi simul in aliis civitatibus et eadem proportione quotidiana merces erigatur aut laboris tempus minuatur. Socialismus igitur omnes Europae vel potius orbis terrarum civitates in una tanquam oeconomica civitate comprehendere vult quae eamdem omnibus pretiorum et laboris normam imponeret: et hoc idem efficeret ac si clausa esset ut Fichte proposuit, civitas.

Vel potius haec internatio­nalis oeconomica civitas quam socialismus instituit clausa est civitas quoniam cum nulla externa civitate commercium agit: Clausa est civitas, totum humanum genus comprehendens, et ipsi terrae adaequata.

Apud Schaeffle nulius civis ipse cum civitatibus externis commercium agit: civitas sola aut emit apud externos aut vendit externis: sic « superfluum » modo vendit et quod ab externis emit justo pretio civibus venditur pro norma valoris in civitate instituta.

Sic vere et apud Schaeffle clausa est civitas et ab externo rerum ordine et externo pretiorum et productionis fluctu liberata ut apud Fichte.

Caeterum apud Fichte collectivismus non adhuc ad perfectam sui formam pervenit.

Nam non ipsa civitas, non ipsa « collectivitas » res producit, emit et vendit: numerum modo aut agricolarum, aut artificum, aut mercatorum determinat, et normam valo­ris et cujusque rei pretium.

Et quisque civis dum modo legi et normae obediat libere producit.

Non est aut administrationi cuidam, aut cuidam administrationis parti praefectus, sed suimet ipsius sub lege et norma patronus.

Apud Schaeffle contra et hodiernum collectivismum, omnia opera in publicam administrationem conversa sunt.

Sed, si propius attendas, videbis minimam esse inter Fichte et Schaeffle differentiam; nam cum apud Fichte civitas rerum productarum et quantitatem et pretium determinat, necesse est ipsi productioni perpetue adsit; et cives, si sunt partim patroni, partim quoque administrationum publicarum praefecti.

Schaeffle rursus declarat istas productionis et commercii publicas administrationes mox in torpore somni et mentis ignavia languescere nisi singuli cujusque productoris propria activitäs excitctur et remuneretur. Si Fichte magnam eam vidisset machinarum vim quae in saeculo nostro parvam opprimit industriam, et ipsam individualem industriam ad publicae administrationis imaginem informat, eamdem ac Schaeffle oeconomicam civitatis constitutionem proposuisset.

In hoc quoque Fichte cum Schaeffle plus consentit quam primo adspectu videtur.

Nam hodie collectivismus nummos aut argenteos aut aureos supprimit; et ad remunerandum quemque civem pro labore suo papyri fragmenta proponit in quibus quaedam laboris horae aut decem aut centum inscribuntur et cum cujusque rei pretium pro laboris horis ad eam producendam necessariis aestimabitur, inter ipsam valoris normam et emptionis instrumentum perfecta erit quasi concordia.

Ita variationes valoris ipsius metalli aut auri aut argenti, quod proprium habet valorem, normam valoris non disturbant.

Fichte contra nummos me­talli sinit subsistere.

Sed vult istos nummos non ipsos habere valorem, sed tantum signum valoris esse.

Nummos omnes qui in civitate sunt reficit, et novis nummis valorem inscribit fictum, qui nullo modo ipsius metalli in nummis inclusi valori respondet.

Sic hi quanquam e metallo nummi erunt vere e papyro nummi, et, ut ita dicam papyrus erunt metallica.

Ergo Fichte et in haec nummorum quaestione, collectivismi, qualem Schaeffle definit ac resumit, est praecursor.

Sed tamen Fichteus socialismus non eodem intus spiritu animatur ac collectivismus et socialismus qui a Karl Marx procedit.

Fichte spernit historiam, nec quid sit aut fuerit, sed quid debeat esse, quaerit.

Marx contra et discipuli ejus quid significet historia, quis sit historiae motus, quae via, quo pergat et unde veniat, investigant.

Fichte itaque quae sit pecuniae origo negligit, et deflnit tantum quid nunc exigat Justitia.

Socialismus illius moralis est, non historicus.

Marx collectivismum necessarium magis ex historia et rerum fatali evolutione quam e justitia legitimum contendit; et illis facile irridet qui, ut Fichte, ad humanam dignitatem et justitiam aeternam, vana fere idola, et imbellia, tanquam adorantes vertuntur.

Apud Fichte mysticus quidam affectus socialismum intus movet : homo liber est intus, plena et divina libertate: et in societatem humanam non descenderet nisi in ea plenam divinae suae solitudinis libertatem reperiret; cum autem non liber sit, sed re­rum servus nisi certam habeat possessionem, id est activitatem, socialismus solus dignitati humanae consentaneus est.

Cum igitur pauperes et miserrimi homines partem suam bonorum et possessionis vindicant, vel si cupiditati indulgere videntur, humanam dignitatem e torpore atque somno excitant.

Non profecto Fichte homines ad motus tumultuarios et caecas mutationes impellit; nec, si spernit historiam, necessitatem tamen et temporis et morae ad bene mutandas res negat.

Sic tantum in novas res praecipites eunt ut veritati et justitiae inserviant qui veritatem non intus et in ima mente longa meditatione susceperunt; ea sunt perstricti tanquam externo fulmine: sed veritas in mente tanquam intimum et dulce lumen est, quod in res externas gradatim et prudenter diffunditur. Sed mora et tardatio non otium est et ignavia: et quaeque nova dies novum ad justitiam iter pergere dobet, ita ut vespertinus mundus propius sit justitia quam matutinus.

Praesentis horae germanici socialistae, nedum his­toriam ut Fichte, spernant, historiam contra invocant, et justitiam vanam esse libenter declarant nisi ipse rerum historicus processus ei corpus quoddam et robur communicet.

Fichte, et vehementi erga puram justitiam affectu et generoso animi impetu similior est Gallis qui in 1789 et in 1848 novum quasi justitiae Evangelium proclamaverunt quam iis Ger­manis qui severam historicam dialecticam a Karl Marx acceperunt.

Sed in Germania quoque socialismus non potest per plebem et populum ire et e scholis evadere in forum nisi affectus quoque animi moveat et non modo praesentes historiae necessitates, sed «aeternam quoque justitiam» invocet.

Ferdi­nand Lassalle qui socialismum in commune jecit et in plebem diffudit et propagavit, Fichteus est discipulus et Fichte «unum esse inter maximos philosophos omnium gentium et omnium temporum» dicit (Arbeiterprogramm).

Et ipso motu animi et verborum quasi ardore et vi vere Lassalle a Fichte procedit, et ipsa quoque doctrina: nam ut Fichte, Civitatem invocat ad laboris et prelii normam instituendam: et ut Fichte, non internationali sed nationali socialismo indulget ut in Germania, tanquam « in civitate clausa » justitia instituatur.

Sed et Lassalle plura a Karl Marx mutuatus est, et quum Marx a Hegel procedit, nec Marx nec Lassalle ipse intelligetur nisi hegelianam de jure et societatibus humanis et historiae processu et civitate doctrinam introspexerimus.

 

 

EDITORA DA ESCOLA DE AGITADORES E INSTRUTORES

“UNIVERSIDADE COMUNISTA REVOLUCIONÁRIA J. M. SVERDLOV”

PARA A FORMAÇÃO, ORGANIZAÇÃO E DIREÇÃO MARXISTA-REVOLUCIONÁRIA

DO PROLETARIADO E SEUS ALIADOS OPRIMIDOS

MOSCOU - SÃO PAULO - MUNIQUE – PARIS


[1] Cf. JAURÈS, JEAN. De Primis Socialismi Germanici Lineamentis Apud Lutherum, Kant, Fichte et Hegel, Thesim Facultati Litterarum Parisiensi, em particular : De Collevtivismo apud Fichte (Sobre o Coletivismo de Fichte), Tolosae : Ex Typis A. Chauvin et Fils, 1891, pp. 44 e s.